Duitse Rijksdagverkiezingen 1933
De Rijksdagverkiezingen van 1933 vonden op 5 maart 1933 in Duitsland plaats. Het waren de laatste rijksdagverkiezingen tijdens de Weimarrepubliek en waren het tevens de laatste rijksdagverkiezingen op basis van het meerpartijenstelsel.
Na de benoeming van Adolf Hitler tot rijkskanselier (30 januari 1933) moest de Rijksdag (Reichstag) worden ontbonden en werden er nieuwe rijksdagverkiezingen uitgeschreven.
Een week na de Rijksdagbrand voerde de nationaalsocialistische regering onder Hitler het zogenaamde "Rijksdagbranddecreet." Dit decreet voorzag in de inperking van de burgerlijke vrijheden en de arrestatie van politieke tegenstanders (zij werden in "verzekerde bewaring" gesteld). Vele gevangengenomenen werden vanaf februari 1933 opgesloten in concentratiekampen.
De rijksdagverkiezingen van 5 maart 1933 werden, dankzij nazi-intimdatie en repressie, gewonnen door de NSDAP. De NSDAP verwierf 288 zetels, een winst van 92 zetels. Tegen de verwachting van Hitler in verkreeg de NSDAP niet de meerderheid in de Rijksdag. De partij verkreeg namelijk 43,9% van de stemmen. De verliezen voor de voornaamste oppositiepartijen, de sociaaldemocraten (Sozialdemokratische Partei Deutschlands) en de communististen (Kommunistische Partei Deutschlands) waren beperkt (resp. -1 en -19). Verlies was er overigens voor alle partijen, behalve voor de Duitse Centrumpartij (Deutsche Zentrumspartei) en de Duitse Staatspartij (Deutsche Staatspartei).
Inhoud [verbergen]
1 Uitslag
2 Kaarten
3 Einde van de Rijksdag
4 Verwijzing
5 Zie ook
6 Externe link
Uitslag[bewerken]
Verkiezingsposter van het rechtse Strijdfront Zwart-Wit-Rood (Kampffront Schwarz-Weiß-Rot)
Partij % zetels
Flag of the NSDAP (1920–1945).svg Nationaalsocialistische Duitse Arbeiderspartij
(Nationalsozialistische Deutsche Arbeiterpartei) 43,9% 288 (+92)
SPD old.JPG Sociaaldemocratische Partij van Duitsland
(Sozialdemokratische Partei Deutschlands) 18,3% 120 (-1)
Hammer and sickle.svg Communistische Partij van Duitsland
(Kommunistische Partei Deutschlands) 12,1% 83 (-19)
Flag of Deutsche Zentrumspartei.svg Duitse Centrumpartij
(Deutsche Zentrumspartei) 11,3% 73 (+3)
Flag of the German Empire.svg Strijdfront Zwart-Wit-Rood
(Kampffront Schwarz-Weiß-Rot)
Duitse Nationale Volkspartij (Deutschnationale Volkspartei)
Stahlhelm (Stahlhelm)
Landbond (Landbund)
8,0% 52 (-)
Flag of Bavaria (lozengy).svg Beierse Volkspartij
(Bayerische Volkspartei) 2,7% 19 (-1)
Duitse Volkspartij
(Deutsche Volkspartei) 1,1% 2 (-9)
Christelijk-Sociale Volksdienst
(Christlich-Sozialer Volksdienst) 1,0% 4 (-1)
Flag of Germany.svg Duitse Staatspartij
(Deutsche Staatspartei) 0,9% 5 (+3)
Duitse Boerenpartij
(Deutsche Bauernpartei) 0,4% 3 (+1)
Landbond
(Landbund) 0,2% 1 (-1)
Bron: dhm.de
Totaal 100% 647
Reichstag - 1933.png
Kaarten[bewerken]
In 33 van de 35 kieskringen werd de NSDAP de sterkste partij
Stemaandeel van de NSDAP
Einde van de Rijksdag[bewerken]
Kort na de verkiezingen, op 23 maart 1933, stemde de nieuwe Rijksdag - die bijeenkwam in het Krolloper ("Kroll Opera Huis") - vóór de Ermächtigungsgesetz die Hitler volmachten gaf en hem in staat stelde om zonder tussenkomst van de Rijksdag te regeren[1]. Hiermee kwam er een einde aan de belangrijke rol die de Rijksdag speelde tijdens de Weimarrepubliek. Onder Hitler (1933-1945) bleef de Rijksdag weliswaar in functie, maar was niet meer dan een applausmachine voor de Führer. In 1945 werd de Rijksdag afgeschaft, in 1949, met de stichting van de Bondsrepubliek Duitsland en de Duitse Democratische Republiek kwamen de Bondsdag (Bundestag) (BRD) en de Volkskammer (DDR) als lagerhuizen tot stand.
Verwijzing[bewerken]
↑ Voor stemden praktisch alle partijen - soms onder dwang van de fractieleiders - met uitzondering van de SPD; de KPD was formeel niet verboden, doch deze partij was het politieke leven onmogelijk gemaakt.
Zie ook[bewerken]
Rijksdagverkiezingen van november 1932
Verkiezingen in Duitsland
Rijksdagverkiezingen
Externe link[bewerken]
(de) www.dhm.de/lemo/objekte/statistik
Rijksdagverkiezingen in de Weimarrepubliek Vlag van het Duitse Rijk
1919 · 1920 · mei 1924 · december 1924 · 1928 · 1930 · juli 1932 · november 1932 · 1933
Categorie:
